Οι οφειλόμενες απαντήσεις μου προς εθνομηδενιστές κάθε απόχρωσης

                                          Του Σπύρου Κανελλόπουλου *

ΛΕΝΕ: Η ελληνική επανάσταση υπήρξε «τέκνο» του Διαφωτισμού

Δηλαδή αν δεν υπήρχε ο «Διαφωτισμός» δεν θα επαναστατούσαν οι Έλληνες; Αν δεν κάνω λάθος, ο Διαφωτισμός ήταν πνευματικό κίνημα, που τοποθετείται στα τέλη του 17^ου και αρχές του 18^ου αιώνα, αρχικά στη Γαλλία. Ο πόθος όμως των Ελλήνων για Ελευθερία, δεν καρτερούσε κανέναν Διαφωτισμό για να εκφραστεί.

Οι Έλληνες που επηρεάσθηκαν από τον Διαφωτισμό ήσαν επιλεκτικοί και όχι τυφλοί αντιγραφείς.  Οι πνευματικές προϋποθέσεις του 1821, βασίζονται στο μπόλιασμα της ελληνορθόδοξης παράδοσης του λαού μας με αντιλήψεις που ήλθαν από τη Δύση. Ο Ελληνισμός δεν ήταν ποτέ κλεισμένος στο καβούκι του. Οι κληρικοί και λαϊκοί, διάβαζαν, ταξίδευαν, είχαν ενημέρωση, παρά τη δουλεία που βίωναν. Η σύνθεση αυτή ονομάσθηκε Ελληνικός Διαφωτισμός και έχει σημαντικές διαφορές από τον Ευρωπαϊκό Διαφωτισμό.

Ενώ το πρώτο Σύνταγμα της Γαλλικής Επανάστασης προβλέπει δημόσια παιδεία μόνον για τα αγόρια, ο Ρήγας Βελεστινλής στο δικό του Σύνταγμα προσθέτει και τη δημόσια παιδεία για τα κορίτσια. Οι Ορθόδοξες χριστιανικές καταβολές του, τον βοηθούν να προσλαμβάνει κριτικά τα γαλλικά διδάγματα.

Ο Αδαμάντιος Κοραής, ο οποίος έζησε πολλά χρόνια στο Παρίσι, άσκησε αυστηρή κριτική στη Γαλλική Επανάσταση για την άλογη βία, τις αθεϊστικές ιδέες της και τις αντιχριστιανικές ενέργειές της.

Από τα πρώτα χρόνια μετά την Άλωση της Πόλης, οι Έλληνες εξεγείρονται, αλλά αποτυγχάνουν για διαφόρους λόγους. Ο Κωνσταντίνος Σάθας και άλλοι ιστορικοί έχουν καταγράψει δεκάδες επαναστατικά κινήματα επί Τουρκοκρατίας, πολύ πριν απ' τον Διαφωτισμό και τη Γαλλική Επανάσταση. Τα ιδανικά, ήταν η Ορθοδοξία, η απελευθέρωση όλων των ελληνικών τόπων και η διαχρονική συνέχεια του Ελληνισμού. Η εθνική συνείδηση δεν περίμενε τους Ευρωπαίους Διαφωτιστές για να... αναγεννηθεί.  Οι πρόγονοί μας, ουδέποτε έχασαν τη συνείδηση τής ταυτότητάς τους. Ιεροκήρυκες μιλούσαν συνεχώς για Αρχαία Ελλάδα και τη Βυζαντινή Ρωμιοσύνη. Σε κρυφά και φανερά σχολεία, τα παιδιά διδάσκονταν αρχαίους συγγραφείς, ο λαός διάβαζε μετά μανίας τη «Φυλλάδα του Μεγαλέξανδρου». Οι αρχαίοι Έλληνες ήσαν ζωγραφισμένοι στον νάρθηκα πολλών ναών και η Μεγάλη Ιδέα κρατούσε την ελπίδα ζωντανή.

Των Ελλήνων οι Κοινότητες, στο υπόδουλο Γένος και στην Διασπορά, υπήρξαν προέκταση της ενορίας. Είτε με την Αρχαιότητα, είτε με Ορθοδοξία, των Ελλήνων οι Κοινότητες φτιάχνουν άλλο Γαλαξία, όπως εύστοχα αναφέρει σε τραγούδι του ο Δ. Σαββόπουλος. Με επίκεντρο τις εκκλησίες, ο υπόδουλος Ελληνισμός οργάνωνε την αυτοδιοίκησή του και εξέλεγε δημοκρατικά τους προκρίτους του.

Θα αναφέρω κάποια (και δεν είναι όλα) ενδεικτικά γεγονότα:
α)    Το δημοτικό τραγούδι «Της Άγια - Σοφιάς», που είναι του 15^ου αιώνα, λίγο μετά την Άλωση της Πόλης το 1453 και μεταξύ άλλων λέει: «Σώπασε κυρά Δέσποινα, και μη πολυδακρύζεις, πάλι με χρόνους, με καιρούς, πάλι δικά μας θα 'ναι», δεν εκφράζει την πεποίθηση για την έναρξη απελευθερωτικού αγώνα πολύ πριν υπάρξει ο  «Διαφωτισμός»;

β)    Το 1581 (16^ος αιώνας), οι Έλληνες κάτοικοι τής Χειμάρρας τής Βορείου Ηπείρου, μην αντέχοντας το παιδωμάζωμα, απευθύνουν έκκληση στον Πάπα Γρηγόριο ΙΓ' να τους βοηθήσει γράφοντάς του: «Να λυτρώσεις ημάς και τα παιδιά μας, όλης της Γρετζίας (εννοούν Γραικίας, δηλαδή Ελλάδας), όπου καθημερινώς τα παίρνουν οι ασεβείς και τα κάνουν Τουρκόπουλα». Αυτό τι είναι; Τέκνο του... Διαφωτισμού;

γ)    Το 1585 (16^ος αιώνας), εξερράγη επανάσταση στη Βόνιτσα και στο Ξηρομέρι. Ο Αρματολός Θεόδωρος Μπούας Γρίβας και ο αδελφός του Γκίνος Μπούας, ύψωσαν την Σημαία της Επανάστασης στην Ακαρνανία και στην Ήπειρο κι εκτέλεσαν σε μια νύχτα όλους τους Τούρκους. Ακολούθησαν οι Αρματολοί της Ηπείρου Πούλιος Δράκος και Μαλάμος που κατέλαβαν την Άρτα. Αυτό τι είναι; Τέκνο του... Διαφωτισμού;

δ)     Ο Διονύσιος ο Φιλόσοφος, το 1563 (16^ος αιώνας) αναδείχθηκε Μητροπολίτης Λάρισας, μεταφέροντας την έδρα του στην Τρίκκη (Τρίκαλα). Σε πολύ νεαρή ηλικία, έφυγε στην  Πάδοβα  για σπουδές στην Ιατρική, Φιλοσοφία, Φιλολογία, Λογική, Αστρονομία και Ποίηση! Γι' αυτό ονομάστηκε και   Φιλόσοφος! Το 1600 κηρύσσει Επανάσταση στα Άγραφα, από το Μοναστήρι της Παναγίας Τατάρνης,  με το σύνθημα: «Τρίκκη,  Βυζάντιον  ανακτήσει»!  Το 1611 και αφού συνεννοείται με τον  Μητροπολίτη Ματθαίο των Ιωαννίνων και άλλους Γιαννιώτες, μαζί με τους Παραμυθιώτες Λάμπρο και Γιώργο Ντελή και επικεφαλής οπλισμένου με αγροτικά εργαλεία πλήθους, ορμά τη νύχτα της 10^ης προς 11^ης  Σεπτεμβρίου 1611 στα Γιάννενα! Οι Έλληνες Επαναστάτες του Διονυσίου επιτίθενται στην λεγόμενη συνοικία Καλούτσιανη,  όπου διέμεναν τότε οι Τούρκοι και όπου βρισκόταν το Διοικητήριο, το οποίο έκαψαν.

Αποτυχημένες ήταν οι προσπάθειες του Διονυσίου Φιλοσόφου, που οι Τούρκοι έγδαραν κυριολεκτικά ζωντανό όταν τον συνέλαβαν. Το γδαρμένο δέρμα του Διονυσίου, το γέμισαν με άχυρα και το περιέφεραν σε όλες τις πόλεις καθ' οδόν προς την Κωνσταντινούπολη, λέγοντας ότι εκείνο ήταν ότι απέμεινε από τον Επαναστάτη Διονύσιο τον «Σκυλόσοφο», όπως τον αποκαλούσαν υβριστικά οι βάρβαροι! Η επαναστατική φλόγα του Διονυσίου και του λαού του, τι είναι; Τέκνο του... Διαφωτισμού;

Δεν θέλω να κουράσω αναφέροντας γεγονότα που αποδεικνύουν ότι οι Έλληνες δεν περίμεναν το Διαφωτισμό για να επαναστατήσουν. Η Επανάσταση του 1821, υπήρξε κυρίως τέκνο όλων των αποτυχημένων κινημάτων και του πόθου του λαού μας για Ελευθερία! Υπήρξαν οι αγώνες του Κατσαντώνη, τα Ορλωφικά με τον Λάμπρο Κατσώνη, οι χιλιάδες Νεομάρτυρες! Υπήρξαν όμως και τα δημοτικά τραγούδια πλάι στους Θρήνους της Αλώσεως αδιάψευστοι μάρτυρες της ιδιοσυστασίας του έθνους μας.

ΛΕΝΕ: Με το πρώτο σύνταγμα της επαναστατημένης Ελλάδας, ένας λαός ή ένα έθνος εγκαινιάζει την ύπαρξή του

Λένε δηλαδή ότι, η Επανάσταση τού 1821 δημιούργησε τον Ελληνικό λαό! Η Επανάσταση τού 1821 δημιούργησε το Ελληνικό Έθνος!

Ξεχνάνε όμως τον φιλόσοφο Γεώργιο Γεμιστό  (1355 - 1452),  που επέλεξε για τον εαυτό του το παρώνυμο Πλήθων (ώστε να θυμίζει το όνομα Πλάτων), που δίδασκε:  «Εσμέν Έλληνες το γένος, ως η τε φωνή και η πάτριος παιδεία μαρτυρεί».

Αγνοούν το Πάριο Χρονικό, που αναφέρει ότι οι Έλληνες ονομάζονταν πρώτα Γραικοί. Διαβάζουμε στο Πάριο Χρονικό: «πρώτον μεν Γραικοί, νυν δε Έλληνες». Να σημειώσω ότι το Πάριο Χρονικό είναι αρχαίο Ελληνικό επιγραφικό κείμενο, που βρέθηκε σε μια επιτύμβια στήλη στην Πάρο και εξιστορεί γεγονότα και χρονολογίες, του ελλαδικού χώρου, από το 1581 π.Χ. μέχρι το 264 π.Χ.!

Για να μην πλατειάσω, θα υπενθυμίσω ότι, στους: Ησίοδο, Πίνδαρο, Ηρόδοτο, Πλάτωνα, κ.ά. εμφανίζονται κατά κόρον οι λέξεις Έλλην, ελληνικός για όσους είχαν κοινή ελληνική καταγωγή, γλώσσα, θρησκεία κι έθιμα.

Άρα, δεν είναι –τουλάχιστον- ατόπημα η άποψή για τη γέννηση του Ελληνικού Έθνους από την Επανάσταση του 1821; Το Ελληνικό Έθνος υπήρχε αιώνες πριν. Το πρώτο Σύνταγμα της Επιδαύρου δεν εγκαινιάζει την ύπαρξη του Ελληνικού Έθνους, αλλά την ελευθερία και ανεξαρτησία του! Το κείμενο του Συντάγματος, αναφέρει: «Το Ελληνικό Έθνος το υπό φρικώδη Οθωμανικήν δυναστεία, μη δυνάμενον να φέρη τον βαρύτατον και απαραδειγμάτιστον ζυγόν της τυραννίας και αποσείσαν αυτόν με μεγάλας θυσίας, κυρύττει σήμερον δια των Νομίμων Παραστατών του εις Εθνική συνηγμένων Συνέλευσιν ενώπιον Θεού και ανθρώπων την πολιτικήν αυτού Ύπαρξιν και Ανεξαρτησίαν».  Άλλο όμως πολιτική ύπαρξη και άλλο σκέτη ύπαρξη. Η ύπαρξη του έθνους μας είναι δεδομένη, όπως έως τώρα έχω αποδείξει, πριν την Επανάσταση του 1821.

Με την Επανάσταση, συνέβη το εξής απλό: Ένα πανάρχαιο Έθνος δημιούργησε κράτος (εδώ έχουμε τα εγκαίνια της πολιτικής ύπαρξης), με πολλά ακόμη αλύτρωτα εδάφη.

Ο Ρήγας ο Βελεστινλής, ήλθε σε επαφή με τον ευρωπαϊκό  Διαφωτισμό. Δεν τον αντέγραψε όμως, αλλά τον συνέθεσε με την Ελληνική παράδοση. Συνέθεσε ο Ρήγας Φεραίος τα ιδεολογικά ρεύματα της Ευρώπης με την κληρονομιά της Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας (Βυζάντιο), με τα δημοτικά τραγούδια, με τους Θρήνους της Αλώσεως, με τα αρχαία αποφθέγματα, με τις λαϊκές παροιμίες!

Γι' αυτό, όπως γράφει ο Γάλλος ιστορικός, Πουκεβίλ: «Οι Έλληνες πολεμούσαν έχοντας στα χείλη τους τις τρομερές στροφές του Ρήγα».

Γι' αυτό, ο αγωνιστής του 1821, δικαστής και ιστορικός Γεώργιος Τερτσέτης,  χαρακτήρισε τον Θούριο ως: «Το ιερότερο άσμα της φυλής μας».

Γι' αυτό, ο συγγραφέας Δημήτριος Φωτιάδης, είχε γράψει ότι: «Όσοι από τους Ιερολοχίτες στο Δραγατσάνι δεν βρήκαν το θάνατο στη μάχη παρά πέσανε στα χέρια των τυράννων, τραγουδάγανε το Θούριο όταν τους οδηγούσαν να τους σφάξουν».

Γι' αυτό, ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, είχε πει για τον Ρήγα: «Εστάθη ο μεγαλύτερος ευεργέτης της φυλής μας. Το μελάνι του θα είναι πολύτιμο ενώπιον του Θεού, όσο το αίμα του άγιο».

Οι εθνομηδενιστές, ξέρουν τι λέει ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης;

Ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, προβλέποντας ίσως τις ιδεολογικές παρερμηνείες των επομένων γενιών για την Ελληνική Επανάσταση, έχει πει στα απομνημονεύματά του:  «Η επανάστασις η εδική μας δεν ομοιάζει με καμμιάν απ' όσες γίνονται την σήμερον εις την Ευρώπην. Της Ευρώπης αι επαναστάσεις εναντίον των διοικήσεών των είναι εμφύλιος πόλεμος. Ο εδικός μας πόλεμος ήτο ο πλέον δίκαιος, ήτο έθνος με άλλο έθνος, ήτο με ένα λαόν, ...». Και συνεχίζει: « Ούτε ο Σουλτάνος ηθέλησε ποτέ να θεωρήσει τον ελληνικόν λαόν ως λαόν, αλλ' ως σκλάβους».

 Ο Κολοκοτρώνης, όταν λέει για τις επαναστάσεις στην Ευρώπη, εννοεί κυρίως τη Γαλλική. Διευκρινίζει (με άλλα λόγια), ότι η Ελληνική Επανάσταση δεν αντέγραψε την Γαλλική του 1789, διότι οι Γάλλοι πολέμησαν μεταξύ τους σε εμφύλιο πόλεμο, ενώ οι Έλληνες εξεγέρθηκαν εναντίον κατακτητή αλλοεθνούς και αλλοθρήσκου. Οι εξεγερμένοι Γάλλοι, είχαν αντίπαλο τότε τον ανώτερο Ρωμαιοκαθολικό κλήρο, ο οποίος είχε αποκτήσει υπερβολικά οικονομικά και κοινωνικά δικαιώματα σε ένα φεουδαρχικό καθεστώς. Οι Έλληνες επαναστάτες αγωνίσθηκαν υπό την Εκκλησία, για την Εκκλησία, μαζί με την Εκκλησία, ανεμίζοντας σημαίες με θρησκευτικά σύμβολα! Το μαρτυρεί αυτό και το πρώτο Σύνταγμα της ελεύθερης Ελλάδος, στο οποίο τίθεται ως αποκλειστική προϋπόθεση της Ελληνικότητας, η Πίστη στο Χριστό:  «Όσοι αυτόχθονες κάτοικοι της Επικρατείας της Ελλάδος πιστεύουσιν εις Χριστόν, εισίν Έλληνες, και απολαμβάνουσι άνευ τινός διαφοράς όλων των πολιτικών δικαιωμάτων.»! Βέβαιως προβλέπεται και το δικαίωμα αλλοθρήσκων να τελούν τα μυστήριά τους: «Η επικρατούσα θρησκεία εις την Ελληνικήν επικράτειαν είναι η της Ανατολικής Ορθοδόξου του Χριστού Εκκλησίας, ανέχεται όμως η Διοίκησις της Ελλάδος πάσαν άλλην θρησκείαν, και αι τελεταί και ιεροπραγίαι εκάστης αυτών εκτελούνται ακωλύτως».

Μια χρήσιμη επισήμανση

Ό,τι έγραψα, εντάσσεται στο πλαίσιο καλόπιστης κριτικής. Οι ιδέες του Διαφωτισμού άλλωστε την επιζητούν.

*  Σπύρος Παν. Κανελλόπουλος
Καθηγητής Μαθηματικών Δ.Ε.
Ταμίας Εκτελεστικής Επιτροπής της Δ.Α.Κ.Ε. Καθηγητών Δ.Ε.
Ταμίας Δ.Σ.  ΚΕ.ΜΕ.ΤΕ. της Ο.Λ.Μ.Ε.

Υ.Γ.:  Το κείμενο που διαβάσατε έχει βασιστεί στην ανοικτή επιστολή μου προς τον Υπουργό Παιδείας κ. Μπαλτά, το 2015. Τότε στο μήνυμά του για την Εθνεγερσία, είχε υποστηρίξει μεταξύ άλλων ότι:  «Όλες οι επαναστάσεις, όπως και η ελληνική, δημιούργησαν σε μεγάλο βαθμό τους λαούς που τις έκαναν». Και συνέχιζε: «Όπως και με το πρώτο σύνταγμα της Αμερικής, έτσι και τώρα, με το πρώτο σύνταγμα της επαναστατημένης Ελλάδας, ένας λαός ή ένα έθνος εγκαινιάζει την ύπαρξή του».

Για να μελετήσετε πλήρως την επιστολή μου, ακολουθήστε τον επόμενο σύνδεσμο:  https://agras1907.blogspot.com/2018/03/blog-post_16.html

Ευκαιρίας δοθείσης, ευχαριστώ και το Αντίβαρο που την είχε δημοσιεύσει το 2015 εδώ: http://www.antibaro.gr/article/12826